Rekabet Kurulu’nun, 08.03.2013 tarih, 13-131/198-100 sayılı kararı ile Türkiye’de faaliyet gösteren 12 adet bankanın Konut Kredileri, İhtiyaç Kredileri, Taşıt Kredileri, Mevduat ve Kredi Kartları konusunda 21 Ağustos 2007 ile 22 Eylül 2011 tarihleri arasında anlaşma ve/veya uyumlu eylem (KARTEL) içerisinde bulunarak 4054 sayılı Rekabetin Korunması Hakkında Kanun’un 4. Maddesini ihlal etmesi ve haksız rekabet uyguladıklarının tespit edilmesi sonucu bu bankalara idari para cezası verilmiştir.
Faiz oranlarının müşterilerin bir bankayı tercih etmesinde en büyük kriter olduğu rahatlıkla söylenebilir. Hâl böyle iken bankaların kendi aralarında anlaşıp belirli bir faiz oranının altına inmemeleri apaçık bir rekabet ihlalidir. Bankaların söz konusu faiz oraları üzerinde anlaşmış oldukları yapılan soruşturma kapsamında belgelerler sabit bir hâl almıştır. Rekabet Kurumu, 3’ü isimsiz 4 kişinin ihbar mektubu üzerine, 2011 yılında bir soruşturma başlatmış ve bu soruşturmasını 2013 yılında sonuçlandırmıştır. İncelemeler neticesinde söz konusu 12 banka aleyhine toplamda 1.100.000.000 Dolar’ı bulan idari para cezasına hükmedilmiştir.
BANKALAR
- Akbank T.A.Ş. (AKBANK),
- Denizbank A.Ş. (DENİZBANK),
- Finans Bank A.Ş. (FİNANSBANK),
- HSBC Bank A.Ş. (HSBC),
- ING Bank A.Ş.(ING),
- Türk Ekonomi Bankası A.Ş. (TEB),
- Türkiye Garanti Bankası A.Ş. (GARANTİ),
- Türkiye Halk Bankası A.Ş. (HALKBANK),
- Türkiye İş Bankası A.Ş. (İŞ BANKASI),
- Türkiye Vakıflar Bankası T.A.O. (VAKIFBANK),
- Yapı ve Kredi Bankası A.Ş. (YKB)
- T.C. Ziraat Bankası A.Ş.(ZİRAAT)
3 KAT TAZMİNAT DAVASI (KARTEL TAZMİNATI)
Bu davaya ilişkin ayrıntılara inceleyecek olursak öncelikle bu davaya 4054 sayılı Rekabetin Korunması Hakkında Kanun’un 58. Maddesinde yer verilmiştir. İlgili maddeye göre bu davanın açılabilmesi için gereken ilk koşul bir kasıt veya ağır ihmalin varlığıdır. Bu durum Rekabet Kurulu kararı ile sabittir. Kartel olayında alınan ilk mahkeme kararı olması dolayısıyla bu karar emsal niteliktedir. Artık müşterilerin açtıkları davalarda emsal olarak kullanılabilecek bu karar ile davalar hızlanacak ve tüketiciler ödemiş oldukları haksız tutarları geri iade alabileceklerdir.
Zarara uğrayan kişiler; Kanun’un 57.maddesinin ‘’Her ki bu kanuna aykırı olan eylem karar sözleşme veya anlaşma ile rekabeti engeller, bozar ya da kısıtlarsa yahut belirli bir mal veya hizmet piyasasındaki haki durumunu kötüye kullanırsa, bundan zarar görenlerin her türlü zararını tazmine mecburdur.’’ hükmü ve 58. Maddesinin ‘’Rekabetin engellenmesi, bozulması veya kısıtlanması sonucu bundan zarar görenler, ödedikleri bedelle, rekabet sınırlanmasaydı ödemekte olacakları bedel arasındaki farkı zarar olarak talep edebilir. Ortaya çıkan zarar, tarafların anlaşması ya da kararı veya ağır ihmalinin olduğu hallerden kaynaklanmaktaysa haki zarar görenlerin talebi üzerine uğranılan maddi zararın ya da zarara neden olanların elde ettiği veya elde etmesi muhtemel olan karların üç katı oranında tazminata hükmedebilir.’’ Hükmü doğrultusunda zararlarının 3 katına kadar maddi tazminat talebinde bulunabilirler.
Örnek verecek olursak; 21/08/2007 – 22/09/2011 tarihleri arasında 300 bin TL’lik 120 ay vadeli konut kredisi çeken bir kişi yüzde 1.0 faizle (serbest piyasa için kabul edilen faiz oranı) toplamda 516 bin 330 TL ödemesi gerekirken, kartelden dolayı suni faiz oranlarının yüzde 1.15 faiz olarak ayarlanması sonucu 554 bin 638 TL ödemek zorunda kaldı. Bu örnekten yola çıkarsak; ortalama bir konut kredisinde müşteri 38 bin 308 TL zarara uğratılmış oldu. 38 bin 308 TL olarak belirlenen zararın üç katına kadar tazminat talep edilebileceği, yani 300 bin TL kredi çeken bir müşterinin 114 bin 924 TL’ye kadar tazminat hakkı olduğu söylenebilir.
