Kişinin isim ve/veya soyisim değiştirebilmesi belirli şartlara bağlanmıştır. Medeni Kanun uyarınca kişi isim ve/veya soyismini değiştirilebilmekte hatta ismine yeni bir isim ekletebilmekte veya birden fazla ismi var ise birini çıkartabilmektedir.

İsim ve/veya soyisim değişikliği yapılabilmesi için haklı bir sebebin varlığı ve mahkemeye başvuru yapılması gerekmektedir.

İsim-soyisim değiştirebilmek için haklı sebep sayılabilecek olan haller;

1- İsim ve/veya soyismin milli kültüre veya örf ve adetlere uygun olmaması,

2- İsim ve/veya soyismin kişinin itibarını zedeleyebilecek şekilde komik ve alay konusu yapılabilir veya çirkin anlama sahip olması,

3- İsim ve/veya soyismin özel hayatta ve/veya mesleki hayatta yanlış anlamalar doğurabilir olması,

4- Kişinin özel hayatında veya iş hayatında başkaca bir isimle tanınıyor olması ve kimlikte yazan ismin sadece resmi işlemlerde mecburiyetten kullanılıyor olmasıdır.

Medeni Kanun Madde 27 uyarınca, isim ve/veya soy isim değişikliği kişinin diğer şahsi hallerinde değişiklik meydana getirmez. Yani, davacı tarafından açılan isim değiştirme davası sırasında kişinin diğer bilgileri (medeni hali, doğum yeri, nüfusa kayıtlı olduğu yer vs.) değiştirilemez.

Erkek eş soyadını değiştirdiğinde evlilik dönemi içinde kadının soyadı da değişir. Ayrıca, yaşı 18’den küçük çocukların veya evlatlığın soyadı da başkaca bir işleme gerek olmadan kendiliğinden değişir.

İsim ve/veya soy isim değiştirme davası kabul edildiğinde mahkeme değişikliği yerel veya ulusal bir gazetede ilan ettirir ve nüfus kayıtlarında gerekli değişikliğin yapılması için mahkeme kararını nüfus müdürlüğüne bildirir.

Medeni Kanun Madde 27’ye göre, isim ve/veya soy isim değişikliği nedeniyle herhangi bir şekilde zarar görenler, değişiklikten haberdar olunmasından itibaren 1 yıl içerisinde isim ve/veya soy isim değişikliği kararının kaldırılması için dava açabilir. Ancak, belirtmek gerekir ki buradaki zarar gerçekçi, objektif ve ispatlanabilir bir zarar olmalıdır. Örneğin, ünlü kişilerden birinin akrabası ad ve soyadını aynen ünlü kişi gibi değiştirirse bu değişikliğin bir zarar doğurma ihtimali olabilir.

İsim-soyisim değiştirme davalarının yalnızca bir kereye mahsus olarak açılabileceğine ilişkin 5490 Sayılı Nüfus Hizmetleri Kanunu’ nun 36/1-b. maddesinin “Aynı konuya ilişkin olarak nüfus kaydının düzeltilmesi davası ancak bir kere açılabilir.” biçimindeki birinci cümlesi Anayasa Mahkemesi’nin 30.03.2012 tarihli kararıyla iptal edilmiştir. Böylelikle isim-soyisim değiştirme(tashihi) davaları birden fazla kez açılabilmektedir.