İbraname iş hukuku açısından en basit anlamıyla; bir işçinin işten ayrılırken başta kıdem olmak üzere ihbar, genel tatil ve yıllık izin alacağı gibi tüm alacaklarını işverenden aldığını, işverenden başkaca herhangi bir alacağı kalmadığını dolayısıyla işverenin ibra edildiğini gösteren ve işçinin / çalışanın imzasını taşıyan belgedir.

İşten Çıkarılan/Ayrılan İşçi İbraname İmzalarsa Tazminata Hak Kazanabilir mi?

İbranamenin geçerlilik koşuluna ilişkin en önemli düzenleme 6098 sayılı Borçlar Kanunu’nun 420 inci maddesinde yer almaktadır.

• İşçinin işverenden alacaklarını aldığına ilişkin ibra sözleşmesinin yazılı şekilde yapılmış olmadır. Sözlü şekilde yapılan ibralar geçersizdir.
• İbranamenin imzalandığı tarihin, iş sözleşmesinin sona erme tarihi itibarıyla en az bir aylık sürenin geçmiş bulunmalıdır.Bu süreden önce imzalatılan ibraname geçersizdir. Mevzuatımıza 2012 yılından itibaren getirilen düzenleme ileişçiye, işe başladığında ya da çalışmaya devam ettiği süre içerisinde keyfi olarak imzalatılan ibraname geçersiz olacaktır.
• İbra konusu alacağın türünün ve miktarının açıkça belirtilmesi, ödemenin hak tutarına nazaran noksansız ve banka aracılığıyla yapılması şarttır. Maaş alacağı, kıdem alacağı, fazla mesai alacağı, ihbar tazminatı şeklinde işçinin tüm alacak kalemleri belirtilmelidir. Bir diğer deyişle sadece “tüm haklarımı aldım” şeklindeki ibranameler geçersizdir. Ayrıca ibra sözleşmesinin konusunu oluşturan ödemeler banka aracılığıyla eksiksiz olarak yapılmamışsa, işçinin vereceği ibra, diğer tüm şartları taşısa dahi geçersiz olacak ve borcu sona erdirmeyecektir. İşyerinde çalışan işçi sayısına ya da maaşların bankadan ödenip ödenmediğini bakılmaksızın ibranamede yazılı tutarın banka yoluyla ödenmesi gerekiyor. İşçinin alacak tutarı, elden ya da makbuz karşılığı ödenemeyecek, ödeme bizzat işçi adına açılmış olan banka hesabına yatırılmış olmalıdır.

Bu unsurları taşımayan ibra sözleşmeleri veya ibraname kesin olarak hükümsüzdür. Hakkın gerçek tutarda ödendiğini içermeyen ibra sözleşmeleri veya ibra beyanını ifade eden diğer ödeme belgeleri, içerdikleri miktarla sınırlı olarak makbuz hükmündedir. Bu hâlde dahi, ödemelerin banka aracılığıyla yapılmış olması zorunludur. Dolayısıyla işverenin işçi alacaklarından olan sorumluluğu; söz konusu işçi alacaklarını ödediğini ödeme belgesiyle (makbuz, dekont gibi) kanıtlayamadığı sürece devam eder. İşçinin imzalamış olduğu ve fakat yukarıda sayılan geçerlilik koşullarını taşımayan ibra sözleşmesi işçinin alacaklarını talep edebilmesine engel olmayıp işçinin söz konusu alacaklarının ödenmesini talep etme hakkı bulunmaktadır.